EGE MİMARLIK 124: "HESAPLAMALI EVRENDE MİMARLIK"

Hesaplanabilirlik, doğanın tüm olgularına ve insan becerilerine bir fonksiyon olarak bakar. Bir fonksiyonun işini yapabilen bir algoritma varsa, bir görev için girdi verildiğinde karşılık gelen çıktıyı döndürebilirse, bu fonksiyon hesaplanabilirdir. İnsanoğlunun aldığı tüm eğitim ve öğretim de bu hesaplanabilirlik üzerine kurgulanmış ve hesaplanamayan kısmı usta çırak ilişkisi içinde aktarılmıştır. Mesleklerin doğuşu da hesaplanabilirliğin bir sonucudur. Meslekler, görevlerin sonuçlarının hesaplanabilirliği ve deneyimin diğer nesle aktarımı ölçüsünde güçlenmiştir. Bugün ise bir dönemeçteyiz. Hesaplanabilirliğin veriyle ve hesaplama gücüyle olağanüstü bir düzeye ulaştığı ve meslek erbabının yeterliliğinin/varlığının sorgulanmaya başlandığı bir dönemeç bu. Hesaplamalı ve veriye dayalı tasarımın yapay zekâ ile güçlendirilmiş hali ile Mimarlık mesleği için de benzer bir gelişim söz konusu.

Yapay zekâ, hem yaratıcılığı artırmaya yönelik bir araç hem de otomasyonun itici gücü olarak yapılı çevrenin tasarım süreci üzerinde önemli bir etkiye sahip olmaya hazırlanıyor. Yapay zekâ tekniklerinin, şimdiden, özellikle tasarımla ilgili alanlarda, mimari sorunları çözmek için yaygın olarak kullanıldığı görülüyor. Yapay zekâ, tasarım görsellerinin oluşturulmasından tasarım çözümlerinin optimizasyonuna kadar erken aşamadaki tasarım ilhamı için yaratıcılığı artırabiliyor ve tasarım sürecinin genel verimliliğine etki ediyor.

Bu gelişmeler yapay zekânın bir bütün olarak tasarım sürecine daha fazla dâhil olmasıyla birlikte mimarların ve tasarımcıların yeni pozisyonları düşünmesi, yeni değerler keşfetmesi ve gelen bu etkiye uyum sağlamak için atılım noktalarını belirlemesi gerektiğini de gösteriyor. Tasarım kararlarının yalnızca insan sezgisi yerine verilerle yönlendirildiği veri odaklı mimari tasarıma geçiş, mimarlık mesleği için hem zorluklar hem de fırsatlar sunuyor.

Bir yandan yapay zekâ ve veri odaklı yaklaşımların mimari tasarıma entegrasyonu, mimarın geleneksel rolünü potansiyel olarak yerinden edebileceği için bir tehdit olarak görülebilir. Diğer yandan yapay zekânın tasarım sürecini tamamen değiştirmek yerine onu geliştirmek ve güçlendirmek için bir araç olarak da kullanılabileceği görülüyor. Mimarlar, yapay zekâ ve veri odaklı yaklaşımları benimseyerek mesleklerini yeniden tanımlayabilir ve yaratıcılık ve yenilik için yeni yolların kilidini açabilir. Mimarlar için önemli olan, bu teknolojileri, tasarım uzmanlıklarının yerini alacak şekilde değil, tamamlayacak ve geliştirecek şekilde uyarlamaları ve entegre etmeleri olacaktır. Sonuç olarak, yapay zekânın mimari tasarım üzerindeki etkisi, meslek için hem zorluklar hem de fırsatlar sunan karmaşık ve çok yönlü bir konudur. Mimarların bu değişiklikleri benimseme ve bunlara uyum sağlama derecesi, muhtemelen bu teknolojik değişimin bir felaket olarak mı, yoksa mimarın tasarım sürecindeki rolünü yeniden tanımlama fırsatı olarak mı görüleceğini belirleyecektir.

Bu zaman, mimarlar için mesleği konumlandırma konusunda sorumluluk almak, geç olmadan çözümler üretmek zamanıdır.

Bu kapsamda tartışma konularından birkaçı şöyle sıralanabilir:

-Veriye dayalı tasarım

-Yapılı çevre tasarımında yapay zekâ

-Mimarlık verisi: Kullanıcı verisi, yapı fiziği verisi, yapı performans verisi

-Müşteri kimi seçecek? Mimarı mı yapay zekâyı mı?

-Mesleğin sonu mu, dönüşümü mü?

EGE MİMARLIK 124. SAYISI İÇİN “HESAPLAMALI EVRENDE MİMARLIK” TEMASI ÇERÇEVESİNDE YANITLAR ARIYOR VE KATKILARINIZI BEKLİYOR! Tema kapsamındaki makalelerinizi ve görüş yazılarınızı tema metnine ve Ege Mimarlık Yazar Rehberi’ne uygun olarak 24 Temmuz 2024 Çarşamba gününe kadar egemim@izmimod.org.tr adresine gönderebilirsiniz.

24 Temmuz 2024: Makalelerin (tam metin) teslimi

29 Temmuz 2024: Makale ön değerlendirme sonuçlarının açıklanması

5-18 Ağustos 2024: Makale 1. revizyon tarih aralığı

2-15 Eylül 2024: Makale 2. revizyon tarih aralığı